Mısır'daki 3250 yıllık ostrakonun üzerinde, işçilerin neden işe gelmediklerini gösteren bir liste yer alıyor.
Gönülsüz Çalışma
İş yaşamında herkesin canı gönülden çalışmadığını gözlemliyor ve deneyimliyoruz. Sessiz istifa edenler hiç de az değil. Verilerle biliyoruz ki Türkiye’de her dört gençten biri sessiz istifa sürecinde.
Elbette tek kişilik maaşla 3 kişilik iş yapanlar da var. Öte taraftan çalışıyormuş gibi görünüp, yöneticisinin, departmanının, bölüm arkadaşının sırtına binmiş işini götüren asalak çalışanlar da var.
Hal böyle olunca izin almalar, işe gelmeme mazeretleri çoğalıyor. ABD’de çalışma modunda değilim diyenler arttı. arkeofili.com sitesinin 30.10.2023 tarihli konuyla ilgili haberi oldukça ilginç. Gelin habere özetle bakalım.
Ostrakonun Üzerindeki Yazılar
Mısır Deir el-Medina’da bulunan MÖ 1.250 tarihli bu ostrakonun üzerinde, işçilerin işe gelmeme nedenlerini gösteren bir liste bulunuyor. II. Ramses’in ’40. yılı’ olarak etiketlenmiş olan bu işe katılım kaydı, yılın 280 gününü kapsayan bir işçi kaydı sağlıyor.
Ostrakonun her iki yüzünde, sağ tarafta sütunlar halinde düzenlenmiş 40 işçinin isminden oluşan bir liste ve sol tarafta yatay bir çizgide siyahla yazılmış tarihler bulunuyor. Çoğu tarihin üzerinde, bu kişinin o tarihte neden işe gelmediğini gösteren kırmızı bir kelime veya deyim bulunuyor: Bu ifadeler arasında “hasta”, “patronuyla birlikte”, “bira mayalıyor”, “annesini mumyalıyor”, “akrep ısırdı” gibi çeşitli mazeretler yer alıyor.
Liste 40. yılda derlenmiş olmasına rağmen, içerdiği bilgilerin bir önceki yıla ait olması muhtemel. Günlük çalışma kayıtlarının daha küçük ostrakonlara not edildiği ve daha sonra bu geniş kayda aktarıldığı düşünülüyor. Kayıtların kapsadığı 280 günün yalnızca 70’inin tam iş günü olduğu görülüyor.
Arka yüzdeki 11. satırda ismiyle bahsedilen Qenherkhepshef, diğer yerlerde “katip” olarak anılıyor. Ön yüzde adı geçen Pennub’un hasta Aapheti’ye baktığı için işten izinli olduğu anlaşılıyor.
Mazeretler
Devamsızlığın en sık kaydedilen nedeni, ‘göz rahatsızlığı’ ve ‘akrep sokması’ da dahil olmak üzere hastalık (100’den fazla kez geçiyor). Bir sonraki en sık görülen durum ise kişinin patronunun yanında onun için özel iş yapması.
Mazeretler aşağıdaki şekilde özetlenebilir:
Khonsu ile içmek. Patronuyla. Hasta. Kızının / eşinin kanaması vardı. Tanrıya adak. Babası / kardeşi / oğlu için libasyon. Bira mayalıyor, Evini inşa ediyor. Katip için taş alıyor. Annesi hasta. Aapehti ile birlikte. Khons’un tedavisi. Katibin eşine tedavi. Horemwia ile birlikte. Gözü acıyor. Kapıyı tamir ediyor. Akrep ısırdı. Tanrısı ile birlikte. Qenherkhepshef için taş topluyor. Oğlunun yasını tutuyor.
