İş yerinde psikolojik güvenliği sağlamak yöneticilerin ve tüm çalışanların ortak sorumluluğudur. Bu sorumluluğu yerine getirmek için ne yapılması gerektiğini biliyor musunuz?
Çalışan Mutluluğu İçin
İş yerinde psikolojik güvenlik olgusunu; kişiler arası ilişkilerde çalışanı utandırabilecek, rencide edici, onur kırıcı veya dışlayıcı durumlar yaşanmayacağına, çalışanın kendini özgürce ifade edebilmesine, görev ve sorumluluklarını yerine getirebilmesine ve bunların sonucunda çalışma güvenliğinin zarar görmeyeceğine duyulan inanç olarak tanımlayabiliriz.
Bir çalışanın mutluluğunu, iş doyumunu ve verimliliğini artırmak, çalışanın iş yerindeki psikososyal risk etmenlerine karşı kendini güvende hissetmesini sağlamakla başlayacaktır. Dünya Sağlık Örgütü sağlıklı olmayı, yalnızca fiziksel hastalık veya sakatlık durumunun olmamasıyla değil, bedensel, ruhsal ve sosyal yönlerden de tam bir iyilik hali içinde olmak olarak açıklamaktadır.
Psikososyal risk etmenleri arasında; işin niteliği, iş yükü ve temposu, çevresel koşullar, iş sırasında kullanılan ekipmanlar, çalışanın yaptığı iş üzerindeki kontrolü, kurum kültürü, çalışanın rol ve sorumlulukları, kariyer gelişimi, kişiler arası ilişkiler, iş-özel yaşam dengesi ve iş güvencesi yer almaktadır. Bu olguların her biri çalışanın sağlığını doğrudan ve dolaylı olarak etkilemektedir.
İş yerinde güvene dayalı, empati içeren bir iletişim ve yapıcı geribildirim kültürünü tesis etmek, çalışanların yaratıcı düşüncelerini paylaşılabildikleri, kararlara katılımlarının sağlandığı, görüş ve önerilerinin alındığı, uzlaşmacı ve çözüm odaklı bir iş birliği ortamını oluşturmakla mümkündür.
Herkesin Sorumluluğu
İş yerinde psikolojik güvenliği sağlamak yöneticilerin ve tüm çalışanların ortak sorumluluğudur. Çalışanlarına adeta bir kusurmatik gibi yaklaşan yöneticiler, maalesef bu ortamın oluşmasını baltalamaktadır. İş yerinde olumlu tutum ve davranışların teşvik edilmesi, özendirilmesi ve çalışanların birbirlerine rol model olmaları beklenir. Bir iş yerinde tek kişilik maaşla üç kişilik iş yapanlar olduğu müddetçe psikolojik saygı ve güvenlik kültüründen ne derece bahsedilebilir?
İş yerinde saygı kültürü, psikolojik güvenliğin tesis edilmesiyle güçlenir ve etki alanını genişletir. İş yerinde saygı; eşitlikçi, farklılıklara değer verilen, açık ve uygarca bir iletişimin kurulduğu, çatışmaların erkenden ele alındığı, dayanışma ve iş birliği anlayışının olduğu bir kültürün oluşmasını sağlar. Çalışanların zihinsel ve duygusal sağlığını desteklemesi, çalışanların yaptıklarından sorumlu olduklarını bilmeleri, eşitliliği kucaklayan bir iş gücünün teşvik edilmesi ve çalışma ilişkilerini geliştirmesi açısından büyük önem taşır. İş yerinde saygı, sorun çözmeyi ve uyuşmazlık çözümünü geliştirir, verimliliği ve çalışan bağlılığını arttırır, ofiste baskı ortamını azaltır ve iş yerinde adalet ve eşitlik kültürünü destekler.
İş yerinde saygı kültürü; çeşitliliği kabul ederek ve benimseyerek, çalışanların görüşlerine ve katkılarına değer vererek, olumlu iletişim ortamını ve iş birliğini destekleyerek, herkese eşit ve adil davranarak, iş yükü planlamasını doğru şekilde yaparak ve bu konuda farkındalık yaratarak oluşturulur.
İş yerinde saygı kültürünü analiz etmek ve değerlendirmek için elbette birçok farklı parametreye bakmak gerekse de aşağıdaki ifadelere verilecek yanıtlar ve skala ortamdaki saygı kültürünün olgunluğu hakkında size biraz da olsa fikir verebilir.
- Şirketimde kendimi değerli hissediyorum.
- Tüm çalışanlar mesleki gelişim ve eğitim fırsatlarına eşit erişime sahiptir.
- İş arkadaşlarım bana saygılı davranırlar.
- İş yerinde yapılan şakaların ve mizah anlayışı uygundur ve insanlarla dalga geçilmez.
- İş yerindeki diğer çalışanların farklı görüşlerini, fikirlerini ve deneyimlerini rahatlıkla paylaşmalarını memnuniyetle karşılarım.
- Yaşı, cinsiyeti, etnik kökeni, dini, cinsel yönelimi ve diğer grup özellikleri benimkinden farklı olan insanlarla çalışmak konusunda rahatım.
- Çalışma ortamı hakkında görüşlerimi veya endişelerimiz yöneticimle açıkça tartışabilirim ve bundan çekinmem.
- Çalışanlar cinsiyet, yaş, etnik köken, cinsel yönelim veya diğer farklı özelliklerine bakılmaksızın becerilerine, yeteneklerine ve deneyimlerine göre terfi ettirilir.
Güvenli ve saygılı bir iş yaşamı dileğiyle.
Yazan: Çağlar Çabuk, İK ve Yönetim Danışmanı
