İş ilanlarında yakında bu noktaya gelinecek sanırım. Hatta ikinci dil bilen de tercih edilecek. Artık kimse şaşırmıyor.
İş ilanlarına şöyle bir bakın. Yerli yabancı demeden, hemen hemen tüm firmalar, birçok pozisyon için İngilizce arıyor. İngilizce her pozisyon için olmazsa olmaz hale geldi, bir şekilde kontenjandan giriveriyor aranan kişi özellikleri listesine. “İki yabancı dil bilince tüm kapılar açılıyor mu, hakikaten gerekli mi” diye sorgulamadan, ikinci dil öğrenmenin peşine düşülüyor.
Zannetmeyin İngilizceye karşı bir tavrım var. Kapsamlı bir iş analizi yapıldıktan sonra çıkarılan kişi özellikleri listesinin içine konmuş bir kriterse şayet İngilizce, hiçbir itirazım yok. Geçerli bir sebebi varsa neden istenmesin ki? Örneğin;
- Uluslararası bir firmadır ve iletişim dili İngilizcedir,
- Pozisyon gereği, İngilizce yazılı ve/veya sözlü iletişim kurulması gerekiyordur,
- Aslında şu an için ihtiyaç yoktur ama firma ileride oluşabilecek yöneticilik pozisyonlarını da göz önüne alarak İngilizce istiyordur,
- Şirket, işe alım süreci politikası olarak daima pozisyonun gerektirdiği niteliklerin üstünde vasıflar arayarak alım yapıyordur,
Nasıl ki en iyi işe alım yöntemi kurumun koşulları göz önüne alınarak oluşturulmalıysa, aranılan kişi özellikleri de bu minvalde belirlenmeli. Anlamlı, geçerli bir zemine oturan sebepler olduğu sürece elbette aranmalı. Hatta yazılı ve sözlü testlerle değerlendirilebilmeli. Bende soru işareti oluşturan şu: İngilizce her zaman gerçekten gerekli olduğu için mi giriyor kişi özellikleri listesine?
Yani, her zaman sağlıklı bir iş analizi yapıldıktan sonra ortaya çıkan kriterler kapsamında mı belirleniyor? İşte bu noktada tam emin olamıyorum.
Pozisyon İçin Gerçekten Gerekli mi?
Hangi pozisyonlar için İngilizce isteniyor diye şöyle bir gezindim kariyer sitelerinde. İş tanımları ile baktığımda evet, gerçekten İngilizcenin gerekli olduğunu düşündüğüm pek çok pozisyon var. Ancak bu durum her pozisyon için geçerli değil. İşte karşıma çıkıp da “acaba gerçekten İngilizce gerekli mi” diye şüpheye düştüğüm pozisyonlar:
- Satış Temsilcisi
- Muhasebe Uzmanı
- Ön Muhasebe Elemanı
- Teknisyen
- Finans elemanı
- Aşçı
- Şoför
- Teknik Ressam
Kesinlikle “bu pozisyonlar için İngilizce bilmeye gerek yok” gibi genel bir yaklaşımım yok. Böyle bir ön yargının yanlış olduğu zaten aşikar. Pozisyon için gerçekten gerekliyse elbette İngilizce istensin. Neden olmasın? Ancak asıl soru burada. Pozisyon için gerçekten gerekli mi?
Aranan kriterler içerisinde İngilizceyi görmeye o kadar alıştık ki, “İngilizce Bilen Temizlik Görevlisi Aranıyor” ilanı görsek şaşırmayacağız. “Süpermen aranıyor” gibi bir ilan yani. Hatta ikinci dil bilen de tercih edilecek. Yakında iş bu noktaya gelecek sanırım. Artık kimse yadırgamıyor, kimse sorgulamıyor. Hiç kimse “İyi de bu pozisyonda İngilizce ne işe yarayacak” demiyor. Herkes kabullendi.
Sağlıklı Olmayan Gerekçeler
Doğru bir iş analizinin neticesinde listeye girmesinin dışında İngilizce aranmasıyla ilgili duyduğum gerekçeler çok da sağlıklı değil. Nedir onlar:
- Herkes iş ilanına İngilizce yazıyor biz de yazalım
- Rakip firma bu pozisyon için İngilizce arıyor, gerçi bizde ihtiyaç yok ama onlardan geri kalmayalım
- Çağın gerisine düşmeyelim
- Aslında bu pozisyon için İngilizceye pek ihtiyaç yok ama şirket içindeki diğer pozisyonlarda arandığı için bu pozisyona da yazdık
- Belli mi olur, belki ileride lazım olur
- Malum çok başvuru oluyor, İngilizce bizim için gerekli değil ama adayları elemek için bir kriter.
Özelikle son maddeyle ilgili şu soru geliyor aklıma; gerekli olmayan bir kriteri adayda aramak organizasyona ne kazandırıyor? Elbette adayların belirli kriterler çerçevesinde değerlendirilmesi gerekir, ancak bu değerlendirmenin doğru kriterlerle yapılması gerekir. Pozisyon için gerçekten gerekli değilse, İngilizce kesinlikle bir değerlendirme kriteri olarak kullanılmamalı. Onun yerine yetkinlikler ele alınmalı. Adaylar pozisyonun gerektirdiği yetkinlikler esas alınarak değerlendirilmeli.
Üstelik çok iyi İngilizce biliyor diye işe alınıp ve hatta yabancı dil testlerinden geçirilip sonra da hiç veya çok az İngilizce iletişim kuran çalışanların mutsuz olduğunu, iş tatmini yaşayamamak, verim kaybına sebep olmak gibi birçok sıkıntıyı da getirdiğini biliyoruz.
Ne dersiniz? Belki bazı pozisyonlar için İngilizceyi bir kez daha gözden geçirmek gerekebilir.
