Alınan yılbaşı kararlarının uzun vadeli olmamasının ardında çoğunlukla “yanlış umut” tuzağı var. Bunun ne olduğunu biliyor musunuz?
Yeni Yıl Kararları
Yine yeni bir yıl. Yaz akşamları dilek tutup gökyüzüne salınan dilek fenerleri misali, bazılarımız hedef koymak yerine hayal salıyoruz evrene yeni yıldan önce. En popüler olanları; zayıflamak, sigarayı bırakmak, düzenli spora başlamak, düzenli kitap okumak, iş değiştirmek, cep telefonunu yenilemek, araba almak / yenilemek.
Plansız programsız gerçeklikten uzak evrene salladığımız bu hayallerin, havalandıktan kısa bir süre sonra sönen dilek fenerlerinden pek de farkı yok. Yılbaşı öncesi ortalıkta sersem sepelek dolaşıp yeni yılda kademe kademe kayboluyorlar. Konuyu araştırırken farklı mecralarda yazısına denk geldiğim Psikiyatri Uzmanı Dr. Timur Fadıl Oğuz da, benim tespitimi doğrular nitelikte oranlar vermiş yazısında. Oğuz, yeni yıl kararlarını uygulamaya devam edenlerin oranının bir hafta sonra yüzde 77’ye düştüğünü, Şubat ayı başlarında bu oranın yüzde 64’e, Nisan ayı başlarında ise yüzde 50’lere indiğini belirtiyor.
Kararların alınmasından iki yıl sonra kararlarını uygulamaya devam edebilenlerin oranının yüzde 19 civarına indiğini belirtiyor. Kararlarını kalıcı olarak uygulayabilenlerin oranının ise tahminen yüzde 8 civarında olduğunun altını çiziyor.
Kararlar Neden Kalıcı Olmuyor?
Peki neden? Neden yeni yıldan önce hevesle alınan bu kararlar uçup gidiyor? Çünkü belirgin değil, çünkü gerçekçi ve mantıklı değil, çünkü bir plana dayanmıyor, çünkü ulaşılabilir değil.
Umut etmek bir eylemdir, hem de harika bir eylemdir. İnsana pek çok faydası vardır. Uzmanların söylediklerine göre umutlu insanlarda; motivasyon yüksek olur, psikolojik sağlamlık (resillience) artar, iyileşme hızlanır.
Çabasız, boş bir beklentiye dayanan umut ise yanlış umut (false hope) olarak isimlendiriliyor. Uğraşmadan, pasif bekleyişle bir şeyleri elde etmeyi ummak ne trajikomik. Maalesef bir kısmımız bunu yapıyor.
Oysa ne ekiyorsak onu biçiyoruz. Yeni yıldan önce çabasız bir bekleyiş ekersek ürün çıkmıyor. Ancak hedef ekip gayretle beslersek ürün geliyor.
Yeni yıl kararlarının kalıcılığı için, kararların bize hoş bir yankı ile dönmesi için, pasif bekleyiş halinden çıkıp aktif çaba gösterme haline geçebilmeliyiz.
